NT2-programma A0-A1 in Numo!

Toen Joyce drieënhalf jaar geleden op LinkedIn de vacature voor het ontwikkelen van een NT2-programma voor Muiswerk Educatief (tegenwoordig Kurve) zag, aarzelde ze geen moment. “Lesmateriaal ontwikkelen naast lesgeven, geeft mij het gevoel dat ik aan twee kanten iets kan doen. Ik help tweedetaalleerders in de les, maar ik help hen ook door goed oefenmateriaal te ontwikkelen.”

Moduleplan
Joyce begon met het maken van een moduleplan op basis van de ERK-vereisten. Wat moet je als beginnend taalgebruiker op niveau A1 allemaal kennen en kunnen, en wat moet je dus allemaal leren als je naar dat niveau toewerkt? “Daarnaast heb ik gekeken hoe andere aanbieders van lesmethodes het hebben aangepakt en wat ik daar goed en minder goed aan vond. Op basis van dat vooronderzoek maakte ik een lijst met leerdoelen die ik met de opdrachten en programma-inhoud zeker wilde bereiken.”

NT2-docent
Als NT2-docent staat Joyce dicht bij de praktijk. Ze weet heel goed waarmee nieuwkomers te maken krijgen. “Nieuwkomers krijgen al snel post van officiële instanties, bijvoorbeeld brieven van de gemeente over hun uitkering. Maar ze kunnen die brieven nog niet lezen. Daar gaan we dan samen naar kijken in de klas.”

Bij het leren van een taal begin je met het opbouwen van woordenschat. “Er zijn veel woordenlijsten voor deze doelgroep ontwikkeld. Maar ik kijk daarnaast heel praktisch naar welke woorden al snel gebruikt worden. Mensen moeten hier een leven opbouwen en zelfredzaam worden. Ze moeten boodschappen kunnen doen, kunnen pinnen, internetbankieren, contant betalen, naar de dokter kunnen en begrijpen wat die zegt. En jonge leerlingen zijn vaak degenen die hun ouders helpen met de taal. Een woord als ‘IBAN-nummer’ hoort daarom wat mij betreft thuis in zo’n woordenlijst.”

Woorden leren
Bij het leren van woorden op A1-niveau, is goed beeldmateriaal essentieel. “Wat mij opviel in andere NT2-methodes is dat er bijvoorbeeld een plaatje werd getoond van een verkeerssituatie. In die verkeerssituatie zag je van alles, maar het ging om het woord ‘fiets’. Maar hoe kun je dat als taalleerder weten? Voor hetzelfde geld wordt er gedoeld op ‘verkeer’ of ‘drukte’. Ik ben op zoek gegaan naar eenduidige, heldere afbeeldingen. Soms is dat een uitdaging. Want laat het verschil maar eens zien tussen ‘kletsen’ en ‘praten’. Daar hebben we bij de ontwikkeling veel tijd in gestoken.” In Numo worden in het programma A0-A1 ruim 1000 woorden aangeboden met afbeelding, geluid en tekst.

Niet te veel in één keer
Je kunt niet alles tegelijk leren. Daarom moest Joyce keuzes maken. “Als je een taal leert, kun je niet in één keer alles goed doen. Voor sommige taalleerders is dat geen punt, die springen in het diepe en vinden het niet erg om fouten te maken. Anderen durven pas te spreken als ze zeker weten dat ze het goed doen. Zij hebben behoefte aan regels. Dat is didactisch gezien een uitdaging. Ik kies er dan voor om één manier aan te leren. Het spellen van een telefoonnummer, adres en e-mailadres kan op verschillende manieren, maar ik bied één manier aan. Hetzelfde geldt voor de volgorde van zinsdelen in een zin. Eén manier biedt houvast. Als ze verder zijn, leren ze vanzelf welke andere mogelijkheden er zijn.”

Als NT2-docent is Joyce op een andere manier naar taal gaan kijken. “Het gaat er niet om wat ik goed vind of niet, maar om waar de ander tegenaan loopt. Ik zou talloze voorbeelden kunnen geven. Wat is bijvoorbeeld exact het verschil tussen ‘geen’ en ‘niet’ en hoe pas je dat correct toe? Leg dat maar eens eenvoudig uit zonder al te diep in de grammatica te duiken!”

Klanken onderscheiden
De Nederlandse taal kent andere klanken dan andere talen. “Spellen en luisteren zijn aan elkaar verwant,” legt Joyce uit. “We beginnen in Numo bij een klank en gaan dan naar de letter. Je hoort een klank. Welke letter is dat? Of: Je hoort een woord, uit hoeveel letters denk je dat het woord bestaat?” Op die manier leren NT2-leerlingen de verschillende klanken in de Nederlandse taal kennen en de schrijfwijze die daar bij hoort. “In sommige talen worden klinkers toegevoegd waar ze niet staan geschreven. Mensen zijn dan geneigd dat ook in het Nederlands te doen. Met oefeningen in auditieve discriminatie wordt het verschil tussen klanken geleerd. Oost-Europeanen horen bijvoorbeeld vaak het verschil niet tussen de g en de h en Aziaten hebben geregeld moeite met het onderscheid tussen de r en de l. Maar ook het verschil tussen de v en de w, de s en de z, de m en de n, zijn moeilijk te horen. Die klanken worden in Numo allemaal ook in paren geoefend.”

*De oefeningen van de vaardigheid Luisteren zijn ondergebracht bij de vaardigheid Spellen. De oefeningen uit de Startmodule zijn ondergebracht bij de vaardigheid Woordenschat.

**Numo bevat voor de vaardigheid Spelling inmiddels ook een module A1-A2.